Lãi Suất Chiết Khấu (Discount Rate)
Lãi suất chiết khấu (Discount Rate) là một trong những thuật ngữ khá thân thuộc, đặc biệt là với những người làm việc trong Ngân Hàng, Đơn vị Tài Chính
Lãi suất chiết khấu (Discount Rate) là một trong những thuật ngữ khá thân thuộc, đặc biệt là với những người làm việc trong Ngân Hàng, Đơn vị Tài Chính thì sẽ hiểu rất rõ ràng về nó. Thế nhưng thực tế vẫn có rất nhiều người băn khoăn về thuật ngữ này.
Vậy Lãi suất chiết khấu là gì? Công thức tính ra sao? Cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết ngay trong bài viết sau đây nhé!
Lãi suất chiết khấu (Discount rate) là gì?
Lãi suất chiết khấu là mức lãi suất mà Ngân Hàng Trung Ương (Ngân Hàng Nhà nước) đánh vào các khoản tiền cho các Ngân Hàng TM vay để phục vụ yêu cầu tiền mặt ngắn hạn hoặc bất thường của những Ngân Hàng này. Một quy định lãi suất chiết khấu là một trong các công cụ của chính sách tiền tệ nhằm điều tiết lượng cung tiền.
>> Xem chi tiết bài viết: Vay Thế Chấp Sổ Hồng Tại Ngân Hàng Nào Tốt?
Điều này nghĩa là Ngân Hàng TM khi hoạt động sẽ có được trường hợp cần vay tiền từ Ngân Hàng trung ương. Đó là khi tỷ lệ tiền mặt dự trữ của Ngân Hàng chẳng thể an toàn. Lúc bấy giờ Ngân Hàng TM sẽ xem xét vay tiền hạn chế xảy ra tình huống quý khách rút tiền.
Các loại giấy tờ được thực hiện chiết khấu
Chi nhánh Ngân Hàng quốc tế, tổ chức tín dụng lựa chọn chiết khấu những công cụ chuyển nhượng phát hành ở nước ta hoặc phát hành ở thế giới được chuyển nhượng ở VN, bao gồm:
- Hối phiếu đòi nợ
- Hối phiếu nhận nợ
- Séc
- Những loại công cụ chuyển nhượng khác được chiết khấu theo quy định hiện hành của pháp luật
Trụ sở Ngân Hàng quốc tế, tổ chức tín dụng lựa chọn chiết khấu các loại giấy tờ có giá bao gồm:
- Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước
- Trái phiếu Chính phủ
- Trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh
- Trái phiếu Chính quyền địa phương
- Kỳ phiếu, tín phiếu, chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu do tổ chức tín dụng, chi nhánh Ngân Hàng nước ngoài phát hành theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
- Kỳ phiếu, tín phiếu, trái phiếu do tổ chức khác phát hành và được chiết khấu theo quy định của pháp luật hiện hành
Công thức tính lãi suất chiết khấu
Lãi suất chiết khấu có thể được tính bởi 2 yếu sau:
- Chi phí huy động vốn (funding cost)
- Trung bình trọng số chi phí vốn (Weighted Average Cost of Capital – WACC)
Tính bằng chi phí huy động vốn
Lãi suất chiết khấu có thể được tính bằng chi phí gọi vốn. Đây là tỷ lệ lợi tức người bỏ vốn mong muốn thu lại từ dự án. Nói cách khác, lãi suất chiết khấu là chi phí sử dụng vốn, hay chi phí cơ hội của vốn.
Ví dụ: Nếu rút tiền tiết kiệm với lãi suất 5% để đầu tư thì có thể tính lãi suất chiết khấu là 5%.
> Vay vốn với lãi suất ưu đãi tại: Vaynhanhonline.com.vn
Tính bằng trung bình trọng số chi phí vốn
WACC = chi phí sử dụng vốn trung bình của doanh nghiệp.
Doanh nghiệp có 2 nguồn gọi vốn chính:
- Vay thương mại: đây là chi phí của khoản nợ (cost of debt) là lãi suất của khoản vay (1-tax) * lãi suất;
- Vốn góp cổ đông: đây là chi phí vốn cổ phần (cost of equity) là thu nhập mong muốn của cổ đông.
WACC có thể tính bằng chi phí sử dụng trung bình của hai nguồn vốn trên.
WACC = re * E/(E+D) + rD(1-TC)* D/(E+D)
Trong đó:
- re: tỷ suất thu nhập mong muốn của cổ đông
- rD: lãi suất mong muốn của chủ nợ
- E: giá thị trường cổ phần của công ty
- D: giá thị trường nợ của công ty
- TC: thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp
Với:
re = [Div0(1+g)/P0] + g
- P0: giá cổ phiếu của doanh nghiệp tại thời điểm gốc
- Div0: cổ tức của cổ phiếu doanh nghiệp tại thời điểm gốc
- g: tỷ lệ tăng trưởng dự kiến của cổ tức.
Sự ảnh hưởng của lãi suất chiết khấu ra sao trong hoạt động Ngân Hàng?
Lãi suất chiết khấu đóng tầm quan trọng rất nhất trong hoạt động Ngân Hàng, do Ngân Hàng trung ương quyết định. Nó không chỉ tác động đến Ngân Hàng TM và còn ảnh hưởng tới cả Ngân Hàng Trung ương.
Bởi lẽ, các Ngân Hàng Thương Mại phải tính toán tỷ lệ giữa tiền mặt & các khoản tiền gửi (dự trữ của Ngân Hàng) để đáp ứng yêu cầu của người sử dụng. Ngoài ra, họ có một tỷ lệ giữa tiền mặt & tiền gửi đảm bảo an toàn tối thiểu.
Tỷ lệ này ngoài quy định của Ngân Hàng trung ương về tỷ lệ dự phòng bắt buộc còn lệ thuộc vào tình hình kinh doanh của Ngân Hàng Thương Mại & dự trữ của Ngân Hàng thường lớn hơn dự phòng bắt buộc do Ngân Hàng trung ương quy định.
Khi tỷ lệ dự trữ tiền mặt thực tế của Ngân Hàng Thương Mại giảm xuống đến gần tỷ lệ đảm bảo an toàn tối thiểu thì họ bắt buộc phải cân nhắc việc có tiếp tục thực hiện cho vay hay không. Vì lúc này họ buộc phải tính toán giữa số tiền thu được từ việc cho vay với các chi phí liên quan trong tình huống khách hàng có nhu cầu tiền mặt cao bất thường.
Bản chất của lãi suất chiết khấu đã cho thấy rõ sự quan trọng của nó. Đặc biệt cụ thể như thế nào chúng ta cũng có thể tìm hiểu chi tiết qua các tác động sau:
Sự ảnh hưởng của lãi suất chiết khấu đối với Ngân hàng Thương Mại
Mức lãi chiết khấu do Ngân Hàng trung ương quy định đem đến các tác động lớn. Không những thế, với các Ngân Hàng TM thì nó chính là căn cứ quan trọng. Hơn hết, các Ngân Hàng luôn luôn theo dõi, cập nhật sát sao mức lãi chiết khấu.
Chuẩn xác hơn lãi chiết khấu tác động trực tiếp theo tỷ lệ dự trữ tiền mặt từ những Ngân Hàng. Nó là căn cứ giúp các Ngân Hàng Thương Mại quyết định giảm hay tăng tỷ lệ dự phòng.
Cụ thể, các Ngân Hàng TM luôn đối chiếu lãi chiết khấu với lãi thị trường. Nếu tình huống lãi chiết khấu cao hơn thì Ngân Hàng sẽ không thể để tỷ lệ tiền dự trữ quá thấp. Đặc biệt là Ngân Hàng tiết kiệm tỷ lệ tiền dự phòng chạm mốc an toàn. Ngoài ra, Ngân Hàng còn có xu hướng tăng tỷ lệ dự phòng để đảm bảo không xảy ra rủi ro khi quý khách hàng rút tiền.
Trái lại, nếu lãi chiết khấu bằng hay thấp hơn thì Ngân Hàng sẽ có được thể thoải mái cho vay. Chỉ cần dừng lại ở mức tỷ lệ bảo đảm an toàn tối thiểu là được. Đơn giản hóa bởi hiện tại nếu thiếu tiền mặt Ngân Hàng hoàn toàn có thể vay từ Ngân Hàng nhà nước. Mức lãi suất Ngân Hàng được hưởng sẽ không tạo ra những rủi ro.
Sự ảnh hưởng của lãi suất chiết khấu đối với Ngân hàng Trung ương
Lãi chiết khấu tác động đến các Ngân Hàng TM là điều đương nhiên. Nó chính là công cụ đắc lực của Ngân Hàng nhà nước & có những tác động nhất định đối với Ngân hàng Trung ương.
Hiểu một cách chuẩn xác thì Ngân hàng Trung ương sẽ quy định lãi chiết khấu để điều tiết cung tiền. Không những thế ví dụ Ngân Hàng muốn tăng lượng cung tiền thì sẽ giảm lãi suất cho vay. Ngược lại cho Ngân Hàng muốn giảm lượng cung tiền thì sẽ tăng lãi chiết khấu. Đơn giản bởi khi lãi chiết khấu tăng thì Ngân Hàng TM sẽ giảm cho vay.
Ngân hàng Trung ương sử dụng cách thức cho vay chiết khấu không chỉ để kiểm soát phân phối tiền tệ, mà thông qua đó còn giúp đỡ các cơ quan kinh tế khi họ rơi vào tình thế khó khăn.
Vì thế, với một tiền công ty nhất định, bằng cách quy định lãi suất chiết khấu cao hơn lãi suất thị trường. Ngân Hàng trung ương có thể buộc các Ngân Hàng Thương Mại phải dự trữ tiền mặt bổ sung khiến cho số nhân tiền tệ giảm xuống (vì tỉ số của tiền gửi so với tiền mặt giảm) để làm giảm lượng cung tiền.
Trái lại, khi lãi suất chiết khấu giảm xuống thì những Ngân Hàng TM có thể giảm tỷ lệ dự trữ tiền mặt & Chính vì thế số nhân tiền tệ tăng lên dẫn đến tăng lượng cung tiền.
>> Xem thêm nội dung: Bảo hiểm khoản vay có bắt buộc không?
Ưu và nhược điểm của nghiệp vụ chiết khấu trong Ngân Hàng
Trong hoạt động Ngân Hàng, nghiệp vụ chiết khấu có không ít ưu thế, nhưng đồng thời cũng luôn tồn tại nhược điểm có tác động rủi ro.
Lợi thế của nghiệp vụ chiết khấu trong Ngân Hàng
- Đây chính là nghiệp vụ ít rủi ro, khả năng thu hồi nợ của Ngân Hàng rất chắc chắn.
- Chiết khấu là cách thức tín dụng đơn giản hóa, ít phiền toái đối với Ngân Hàng, do giấy tờ thủ tục và quy trình cho vay khá đơn giản hóa.
- Chiết khấu không để vốn của Ngân Hàng có thể “đóng băng”.
- Thời hạn chiết khấu ngắn (ít hơn 90 ngày) & Ngân Hàng TM có thể thuận tiện xin tái chiết khấu hối phiếu ở Ngân hàng có nhu cầu về vốn.
- Tiền cấp cho quý khách hàng khi chiết khấu được chuyển vào thông tin tài khoản tiền gửi của người mua hàng. Cho nên nó tạo thành nguồn vốn cho Ngân Hàng.
Nhược điểm
- Ngân hàng đôi lúc phải nhận chiết khấu những hối phiếu giả mạo, nghĩa là hối phiếu không thực sự xuất phát từ quan hệ TM do một số cá nhân tự ý phát hành giả nhằm mục tiêu lừa đảo Ngân Hàng.
- Người chịu trách nhiệm chi trả giấy tờ có giá bị mất khả năng chi trả trước & khi giấy tờ có giá đến hạn chi trả.
Qua những chia sẻ trên, chúng tôi hy vọng các bạn đã hiểu rõ Lãi suất chiết khấu là gì để từ đó nắm bắt thật kỹ càng về kiến thức này. Mong rằng những thông tin bổ ích này sẽ giúp các doanh nghiệp chủ động hơn trong việc kinh doanh sao cho thuận lợi nhất.